Mamy rok 2020. Doktor Julia Shaw, zainteresowana tematem fałszywych wspomnień zaprasza do swojego przełomowego eksperymentu ponad 200 studentów. Pod przykrywką „badania nad reakcjami emocjonalnymi” przez następne kilka tygodni postara się zmienić wspomnienia osób badanych i WMÓWIĆ IM, że popełniły przestępstwo (mimo iż to kompletna bzdura).

Początkowo badaczka kontaktuje się z rodziną uczestników eksperymentu w celu zebrania najważniejszych osobistych informacji.

Następnie, dr Shaw przedstawia osobom badanym prawdziwe sytuacje z ich życia i prosi ich, by Ci opowiedzieli je własnymi słowami. Po tym podsuwa ona kolejne, tym razem fikcyjne dane dotyczące przestępstwa, którego rzekomo mieli dopuścić się uczestnicy. Informacje są jednak stworzone w taki sposób, że zawierają sporo prawdziwych detali.

Jeśli dr Shaw stara się wmówić komuś, że zaatakował on daną osobę, to zawsze wspiera tę informację dodając wiarygodne dane, przykładowo wplątując w to:

• ulubione miejsce z dzieciństwa
• lub współuczestnictwo przyjaciela z dzieciństwa

Następnie badaczka prosi uczestników o zamknięcie oczu i przywołanie jak największej ilości szczegółów związanych z wyimaginowanym wydarzeniem. Do przełomu dochodziło najczęściej na trzecim spotkaniu. Wtedy też, po ciągłym przywoływaniu „wspomnienia” pojawiały się detale (np. „tego dnia było piękne niebo”), a sami badani zaczynali wierzyć, że wydarzenie rozgrywało się naprawdę.

Między każdym spotkaniem upływał tydzień, a w domu uczestnicy eksperymentu mieli myśleć nad wspomnieniem, próbując wyłuskać jak najwięcej detali. Nie mogli też rozmawiać o nim z nikim innym. Naukowcy dawali nawet uczestnikom do podpisania fałszywą umowę o zachowaniu poufności.

I teraz UWAGA, bo wyniki są porażające!

Po 3 spotkaniu AŻ 70% BADANYCH stwierdziło, że pamięta dopuszczenia się przestępstwa. Skąd takie wyniki?

Niezależnie od tego jak dobra jest Twoja pamięć, nie unikniesz fałszywych wspomnień. Nawet wybitnym osobom jesteśmy w stanie je zaimplementować.

Dr Shaw uważa jednak, że nasza nieidealna pamięć pomaga nam lepiej doceniać teraźniejszość. Gdy uświadomimy sobie, że przeszłość, to jedynie fikcyjna reprezentacja wydarzeń, a codziennie budzimy się z coraz bardziej uszkodzonymi wspomnieniami, to koniec końców, jest to uwalniające doświadczenie.

Przekonanie „kiedyś to było” traci na swojej mocy, gdy orientujemy się, że przeszłość to w dużej mierze zakrzywiona interpretacja minionej rzeczywistości.

Źródła:

1. Shaw J. Do False Memories Look Real? Evidence That People Struggle to Identify Rich False Memories of Committing Crime and Other Emotional Events. Front Psychol. 2020 Apr 8;11:650.
2. Shaw J, Porter S. Constructing rich false memories of committing crime. Psychol Sci. 2015 Mar;26(3):291-301.
3. Smeets T, Giesbrecht T, Raymaekers L, Shaw J, Merckelbach H. Autobiographical integration of trauma memories and repressive coping predict post-traumatic stress symptoms in undergraduate students. Clin Psychol Psychother. 2010 May-Jun;17(3):211-8.
4. Shaw J. How Can Researchers Tell Whether Someone Has a False Memory? Coding Strategies in Autobiographical False-Memory Research: A Reply to Wade, Garry, and Pezdek (2018). Psychol Sci. 2018 Mar;29(3):477-480.