Według badań prof. Thomasa Gilovicha – psychologa, który wraz z paroma innymi osobami ukuł termin efekt reflektora, robi to zdecydowanie mniej osób, niż instynktownie mogłoby się wydawać. Ile dokładnie? No cóż… przyjedźmy do kilku ciekawych badań!
- W pierwszym eksperymencie zorganizowanym przez Gilovicha osoby badane najpierw zakładały „obciachowe” koszulki. Następnie szacowały, jak duża liczba osób zwróciła na nie uwagę. I chociaż według przewidywań uczestników eksperymentu aż ~50% osób zwracało uwagę na specyficzny outfit, to jednak w rzeczywistości okazywało się, że…
- Wynik ten wynosił zaledwie 25%!
Szacunku dokonywały także osoby postronne, podglądające całą sytuację w kamerach. I nagle szacunki były już zgodnie z prawdą. Także to właśnie czynnik noszenia obciachowej koszulki, miał tutaj decydujący wpływ na tak mocne przeszacowanie.
2. W drugim eksperymencie osoby wybierały sobie koszulkę przedstawiającą jedną z trzech osób:
- Jerry Seinfeld,
- Bob Marley,
- Martin Luther King Jr.
Po czym zgadywały, ile osób zwróciło uwagę, czyj wizerunek znajdował się na koszulce. Podobnie jak w przypadku ostatniego badania szacowano, że około 50%. Tym razem prawdziwy wynik był jednak jeszcze niższy
na koszulkę spojrzało zaledwie 10% osób!
3. W trzecim eksperymencie studentów poproszono, by ocenili oni siebie oraz inne osoby z uniwersytetu, w różnych sytuacjach w trakcie całego semestru. Jakiekolwiek wpadki, żenujące sytuacje, czy zmiany w wyglądzie były praktycznie niezauważane przez otoczenie, w stosunku do tego, jaką wagę przypisywały danemu zdarzeniu pojedyncze osoby.
Tak więc kiedy następnym razem będziesz drżeć na myśl „ale co pomyślą inni?!” przypomnij sobie powyższe wyniki badań i wrzuć na luz. Okazuje się bowiem, że otoczenie ma nas dużo bardziej gdzieś, niż może nam się wydawać. Strasznie to uwalniające, no nie? 🙂
Źródło:
- Gilovich, T.; Medvec, V. H.; Savitsky, K. (2000). „The spotlight effect in social judgment: An egocentric bias in estimates of the salience of one’s own actions and appearance” (PDF). Journal of Personality and Social Psychology. 78 (2): 211–222.
- Gilovich, Thomas; Kruger, Justin; Medvec, Victoria Husted (2002). „The Spotlight Effect Revisited: Overestimating the Manifest Variability of Our Actions and Appearance„ (PDF). Journal of Experimental Social Psychology. 38: 93–99.
- Gilovich, Thomas; Savitsky, Kenneth (1999). „The Spotlight Effect and the Illusion of Transparency: Egocentric Assessments of How We Are Seen by Others”. Current Directions in Psychological Science. 8 (6): 165–168.
- Kenny, D. A.; Depaulo, B. M. (1993). „Do people know how others view them? An empirical and theoretical account”. Psychological Bulletin. 114 (1): 145–161.
